Για άλλη μια χρονιά οι υποψήφιοι για την Ανώτατη Εκπαίδευση έδωσαν τη «μάχη» των Πανελλαδικών Εξετάσεων κοιτάζοντας παράλληλα με αισιοδοξία το μέλλον. Την φετινή χρονιά, οι προσφερόμενες θέσεις για την Ανώτατη Εκπαίδευση ανέρχονται στις 68.574.
Η ανακοίνωση της βαθμολογίας των υποψηφίων αναμένεται μετά το πέρας των εκλογών, στο τέλος, δηλαδή, του Ιουνίου, ενώ οι βάσεις ένα μήνα αργότερα, προς το τέλος του Ιουλίου ή στις αρχές Αυγούστου.
Η πρώτη γενική εκτίμηση των θεμάτων και των τεσσάρων Επιστημονικών Πεδίων είναι πως τα θέματα έχουν τον ίδιο βαθμό δυσκολίας σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.
Ανάλυση θεμάτων
Η ανάλυση των θεμάτων των φετινών Πανελλαδικών Εξετάσεων ξεκινά από το κοινό μάθημα, το οποίο είναι η συνεξέταση της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας. Πρώτη φορά φέτος, άλλαξε η βαθμολόγηση του πρώτου από τα συνολικά πέντε θέματα, η οποία από 15 μονάδες ανέβηκε στις 20. Οι μονάδες αυτές αφαιρούνται από το δεύτερο θέμα, το οποίο αφορά στο μη λογοτεχνικό κείμενο και αποτελείται από τρία υποερωτήματα και βαθμολογείται με 35 μονάδες. Οι μαθητές κλήθηκαν να γράψουν μια ομιλία, η οποία αφορά στην παραβίαση των δικαιωμάτων της γυναίκας στην σημερινή εποχή και ποια μπορεί να είναι η συμβολή των νέων ώστε να επιτευχθεί η ισότητα των φύλων. Το θέμα αναφέρεται στα στερεότυπα ανάμεσα στα φύλα και τα υπόλοιπα ερωτήματα ανταποκρίνονται πλήρως στην φιλοσοφία των Πανελλαδικών, όπως έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια και η αντιμετώπισή τους απαιτεί κειμενοκεντρική προσέγγιση. Τα θέματα της Έκθεσης απαιτούν σωστό σχεδιασμό και κριτική σκέψη, ενώ το θέμα είναι επηρεασμένο από την επικαιρότητα.
1ο Πεδίο Ανθρωπιστικών Σπουδών
Τα θέματα των Αρχαίων Ελληνικών είναι διαβαθμισμένης δυσκολίας και απευθύνονται στους καλά προετοιμασμένους μαθητές. Το διδαγμένο κείμενο είναι αρκετά απαιτητικό και το «άγνωστο» είναι στο ίδιο επίπεδο σε σχέση με τα περσινά θέματα. Η μοναδική ερμηνευτική ερώτηση απαιτεί από τους μαθητές αρκετά μεγάλη απάντηση. Στα Λατινικά τα θέματα είναι ξεκάθαρα και σαφή και καλύπτουν ένα μεγάλο μέρος της εξεταζόμενης ύλης. Στην ίδια φιλοσοφία κινούνται και τα θέματα της Ιστορίας. Καλύπτουν μεγάλο μέρος της ύλης και οι ερωτήσεις είναι σαφείς με τις απαντήσεις να βρίσκονται σε συγκεκριμένες παραγράφους του βιβλίου. Τα θέματα Γ1 και Γ2 απαιτούν κριτική σκέψη και συνδυαστική ικανότητα, ενώ τα κείμενα των θεμάτων είναι γραμμένα στην νεοελληνική δημοτική γλώσσα και απολύτως κατανοητά για όλους.
2ο Πεδίο Θετικών Επιστημών
Τα θέματα του 2ου Πεδίου δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερες διαφορές από τα περσινά. Τα θέματα των Μαθηματικών είναι στο ίδιο επίπεδο. Η θεωρία είναι εύκολη και κατανοητή, ενώ και το 2ο και το 3ο θέμα είναι διατυπωμένα με σαφή τρόπο και δεν απαιτούν ιδιαίτερο χρόνο στην επίλυσή τους. Το 4ο θέμα είναι αυξημένων απαιτήσεων και απευθύνεται σε μαθητές, οι οποίοι στοχεύουν σε υψηλόβαθμες σχολές. Η Χημεία είναι το μάθημα που δυσκόλεψε και προβλημάτισε αρκετά τους υποψηφίους φέτος, καθώς οι αρκετές αριθμητικές πράξεις απαιτούν χρόνο, συγκέντρωση και αφοσίωση από τους μαθητές και παράλληλα δημιουργούν άγχος σχετικά με την διαχείριση του χρόνου. Τα θέματα καλύπτουν αρκετά μεγάλο μέρος της ύλης. Οι ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής είναι σαφείς και απλές. Εξαίρεση αποτελεί η ερώτηση Α.4, η οποία λόγω της εκτενούς διατύπωσης δημιουργεί προβληματισμό στους μαθητές. Η Φυσική δεν προκαλεί με τα θέματά της αξιοσημείωτη δυσκολία στους μαθητές, καθώς είναι διατυπωμένα με σαφή τρόπο. Η ύλη που καλύπτουν είναι αρκετά μεγάλη. Μόνο το θέμα Δ απαιτεί προσοχή όσον αφορά στην μεθοδολογία της επίλυσής του.
3ο Πεδίο Επιστημών Υγείας και Ζωής
Το 3ο Πεδίο είναι αυτό που συγκεντρώνει κάθε χρόνο τους μαθητές με τους πιο υψηλούς στόχους και προσδοκίες, οι οποίοι έχουν ως σκοπό την είσοδο στις Ιατρικές Σχολές ή σε κάποια από τις υπόλοιπες υψηλόβαθμες σχολές. Το μάθημα της Βιολογίας είναι αυτό που παρουσιάζει αυξημένη δυσκολία και απαιτεί σωστή προετοιμασία του μαθητή, ώστε να είναι σε θέση να απαντήσει στα θέματα. Τα θέματα καλύπτουν αρκετά μεγάλο μέρος της ύλης. Οι ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής παρουσιάζουν αυξημένη δυσκολία και είναι πιο απαιτητικές απ’ ό,τι συνήθως.
4ο Πεδίο Επιστημών Οικονομίας και Πληροφορικής
Το 4ο Πεδίο είναι αυτό, το οποίο κάθε χρόνο συγκεντρώνει τόσο τον μεγαλύτερο αριθμό μαθητών και υποψηφίων όσο και τον μεγαλύτερο αριθμό σχολών συγκριτικά με τα υπόλοιπα πεδία. Γενικά τα θέματα της Πληροφορικής και της Οικονομικής Θεωρίας είναι εύκολα, γεγονός που καθιστά την συγκέντρωση βαθμολογίας για την επίτευξη της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής αρκετά εύκολη. Πιο συγκεκριμένα, η Πληροφορική είναι απλή. Τα θέματα Α και Β δίνουν έμφαση στη νέα ύλη ενώ το Γ και Δ καλύπτουν τις βασικές αρχές μεθοδολογίας. Τα θέματα της Οικονομίας δίνονται με σαφήνεια και καλύπτουν αρκετά μεγάλο μέρος της ύλης. Απαιτείται προσοχή και συγκέντρωση στις πράξεις, παράγοντας ο οποίος μπορεί να δώσει την απαιτούμενη υψηλή βαθμολογία στους υποψηφίους.
Εκτίμηση Βάσεων
Η δυσκολία που παρουσιάζουν τα θέματα σε όλα τα Επιστημονικά Πεδία είναι όμοια με την περσινή και γι’ αυτό τον λόγο δεν αναμένονται ιδιαίτερες αλλαγές. Στο 1ο και 2ο Πεδίο αναμένεται σταθερότητα στις βάσεις, ενώ στο 3ο Πεδίο θα υπάρξει μικρή πτώση και στο 4ο Πεδίο μικρή άνοδος στις υψηλόβαθμες σχολές. Πιο συγκεκριμένα, με μικρές αυξομειώσεις οι περιζήτητες σχολές του 1ου Πεδίου, όπως είναι η Νομική και η Ψυχολογία, θα διατηρήσουν το ίδιο εισιτήριο εισαγωγής. Σταθερές θα είναι οι βάσεις του 2ου Πεδίου, ενώ στο 3ο Πεδίο ο μεγάλος αριθμός αριστούχων θα κρατήσει στα ίδια επίπεδα τις βάσεις των υψηλόβαθμων σχολών και θα υπάρξουν μικρές αυξομειώσεις στις υπόλοιπες. Στο 4ο Πεδίο, μικρές αυξομειώσεις αναμένονται στις μεσαίες και χαμηλόβαθμες σχολές και μικρή άνοδος στις υψηλόβαθμες. Βασικός παράγοντας είναι η ζήτηση των διαφόρων σχολών από τους υποψηφίους. Οι παράγοντες που θα διαμορφώσουν την ζήτηση είναι το κύρος της σχολής, πράγμα το οποίο κατέχει την πρώτη θέση και στην συνέχεια η πόλη στην οποία βρίσκεται η σχολή, με τα δύο μεγάλα αστικά κέντρα να βρίσκονται και πάλι ψηλά στις προτιμήσεις. Η μικρή αύξηση του αριθμού των εισακτέων σε σχέση με πέρυσι δεν θα διαδραματίσει ιδιαίτερο ρόλο. Ο αριθμός φέτος ανέρχεται στους 68.574 ενώ πέρυσι ήταν 68.394. Λόγω, όμως, της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής αναμένεται φέτος να μείνει ακάλυπτο ένα ποσοστό της τάξεως του 10% των προσφερόμενων θέσεων.
Αντί Επιλόγου
Κάθε χρόνο, κατά την διάρκεια των Πανελλαδικών Εξετάσεων κυριαρχεί το ίδιο ερώτημα περί ευκολίας ή δυσκολίας των θεμάτων. Έχει όμως νόημα να είναι εύκολα τα θέματα; Η δωρεάν παιδεία και η φοίτηση των παιδιών είναι ισχυρή απαίτηση. Είναι ορθό να λέγεται η αλήθεια στους υποψηφίους, καθώς δεν είναι δυνατό το σύνολο των υποψηφίων να εισαχθεί στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Θα δημιουργηθούν συνθήκες, οι οποίες δεν θα επιτρέψουν σε όλους να εργαστούν στον τομέα που επέλεξαν. Τα τελευταία δύο χρόνια το ποσοστό επιτυχίας των υποψηφίων διαμορφώνεται στο 66% και επιτρέπει στους νέους να ονειρεύονται και να ελπίζουν πως θα βρουν εργασία σχετική με το αντικείμενο των σπουδών τους. Χρειάζεται ο μαθητής να γνωρίζει από νωρίς τα ενδιαφέροντα και τις κλίσεις του και βάσει αυτών να επιλέξει το μέλλον του με το πέρας της σχολικής του πορείας. Χρειάζεται επαναπροσέγγιση και στοχοθέτηση της πορείας του μαθητή και ανασχεδιασμός του ακαδημαϊκού χάρτη. Συμπερασματικά, η ευκολία των θεμάτων δεν αυξάνει τους επιτυχόντες στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Αυτό που οδηγεί στην επιτυχία είναι η σωστή προετοιμασία και ο καθορισμός των στόχων.
ΑΤΛΑΣΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ
Χημικός ΒSc, MEdu
Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού ΜΑ, PhD
Διδάκτωρ Ψυχομετρίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων